Radiator, convector of vloerverwarming?

Algemeen

Om een warmtepomp goed en efficiënt te laten werken is het belangrijk dat de watertemperatuur veel lager is dan met de cv-ketel. De oorspronkelijke cv-installatie in de 60- en 70-er jaren werd ontworpen op een temperatuur van 70 tot wel 90 graden, gemeten bij het verlaten van de ketel. Met de komst van de moderne hoogrendement cv-ketels was het al veel beter om die temperatuur te verlagen naar 50 tot 60 graden, omdat die ketels dan veel efficiënter gaan werken. Met de introductie van warmtepompen in Nederland is het nodig om de temperatuur nog verder te verlagen naar 35 graden tot maximaal 50 graden. Er zijn warmtepompen die ook op hogere temperaturen kunnen verwarmen maar die zijn dan veel minder efficiënt. Met andere woorden, die warmtepompen gebruiken veel meer elektriciteit voor eenzelfde hoeveelheid warmte.

Het verlagen van de temperatuur heeft wel gevolgen, want het verschil tussen de gewenste temperatuur in de ruimte (bijvoorbeeld 20 graden) en de temperatuur in de leidingen in veel kleiner. Het afgeven van de warmte verloopt daardoor trager. Daarvoor zijn enkele oplossingen:

• vergroten van de oppervlakte van het afgiftesysteem met grotere radiatoren en convectors of het aanleggen van een vloer- of wandverwarming (aangepast aan de lage temperatuur)
• verhogen van de doorstroomsnelheid in de leidingen
• verminderen van de gebruikelijke nachtverlagingen omdat het met een lagere temperatuur te lang duurt voordat een woonruimte enkele graden warmer wordt
• verbeteren afgifte warmte aan de lucht door het gebruiken van kleine speciale ventilatoren onder radiatoren en convectors

Verschillen

Er zijn 2 belangrijke begrippen die de verschillen tussen radiatoren, convectoren, vloerverwarming e.d. bepalen:

• Bij stralingswarmte straalt het element warmte uit, je voelt de warmte op je huis en dat voelt voor veel mensen aangenaam.
• Bij convectiewarmte wordt de lucht opgewarmd en is de verwarming veel meer verspreid door de ruimte.

Radiatoren en vloer (en wand-)verwarming geven zowel stralings- als convectiewarmte af. Convectoren vrijwel alleen convectiewarmte, die afgegeven wordt aan de door de convector opstijgende lucht. In een convector zitten enkel kleine buizen met warm water, die omringd zijn door lamellen waardoor de oppervlakte voor warmteafgifte vergroot wordt. Een belangrijk verschil is dat bij vloer- en wandverwarming ook de vloer c.q. de wand warmte opneemt en dus ook weer kan afgeven. Dit vormt een buffer waardoor het langer duurt voordat de kamer afkoelt.

Lage temperatuur radiatoren

Als je wilt overstappen op een volledige warmtepomp dan vraagt dat veelal lage temperatuur(LT)-verwarming, dat het meest efficiënt is. Vloerverwarming of wandverwarming is daarvoor het meest geschikt. Waar dit een te grote ingreep is, kunnen als goed alternatief radiatoren vervangen worden door speciale LT-radiatoren. Dit zijn van binnen convectoren, die vaak voorzien zijn van ventilatoren om de warme lucht beter te verspreiden. Deze LT-radiatoren hebben daarom wel een elektriciteitsaansluiting nodig.

Of en hoeveel radiatoren en convectoren vervangen moeten worden hangt van meerdere factoren af. Daarom wat meer uitleg. De oorspronkelijke hoog-temperatuur radiatoren zijn berekend geweest op de oudere woning van voor ca. 1990 met amper isolatie en natuurlijke ventilatie. Als de woning nu wel goed geïsoleerd is en de ventilatie goed gestuurd wordt, dan kan het heel goed zijn dat een groot deel van de oorspronkelijke radiatoren ook op lagere temperatuur de kamers voldoende verwarmt. Via een testperiode, als je al water van 35 – 50 graden gebruikt om te verwarmen (en met geen of beperkte verlaging in de nacht), kan je in een koude periode met flinke nachtvorst eenvoudig vaststellen of de radiatoren geheel of grotendeels voldoende zijn. Met het vervangen van enkele oude radiatoren door LT-radiatoren in de te koud blijvende kamer kan het knelpunt dan relatief goedkoop opgelost worden. Relatief goedkoop want deze LT-radiatoren zijn flink aan de prijs. Er bestaan ook programma’s om je huis door te rekenen op aanpassing van het afgiftesysteem, zie hieronder.

Warmteverliesberekening

Als je wilt overstappen naar een (volledige) warmtepomp dan kan met een zogenaamde Warmteverliesberekening (ook wel transmissieberekening genoemd) in detail berekend worden hoe groot het warmteafgiftesysteem per ruimte moet zijn om bij – 10 graden de woning voldoende te verwarmen. Het warmteafgiftesysteem zijn de radiatoren, convectoren en vloerverwarming samen. Deze verliesberekening wordt gemaakt door enkele gespecialiseerde bedrijven en zijn helaas aan de prijs (vaak € 1000 en meer). De uitgebreide berekening is vooral zinvol voor nieuwe woningen, want bij oudere woningen zijn er teveel variabelen. Dan kan ook een eenvoudige Warmteverliesberekening wordt gebruikt om te bepalen welk vermogen de warmtepomp moet hebben. En wil je er zelf induiken, ga dan eens naar de site van Bouw-energie. Daar vind je een in te vullen tabel, die uitrekent wat nodig is aan capaciteit. Noot: als een warmteverliesberekening aangeboden wordt door een installateur check dan welk type berekening dat zal zijn. De eenvoudige – om de vereiste capaciteit van de warmtepomp te bepalen – behoort eigenlijk onderdeel te zijn van de offerte voor een warmtepomp.

Waterzijdig inregelen

Een tip om zo’n 10 – 15% op je energierekening te besparen. Als je last hebt van schommelende temperaturen in huis of je krijgt bepaalde ruimtes niet goed warm dan kun je dat oplossen door iemand langs te laten komen om jouw systeem goed in te regelen. Dit werkt vooral bij radiatoren en convectoren, bij vloerverwarming zijn meestal andere factoren de reden van de temperatuurverschillen. Denk dan bijvoorbeeld aan te grote afstand tussen de buizen in de vloer.

Waterzijdig inregelen zorgt voor een ideaal temperatuurverschil tussen het water dat naar de radiatoren toe stroomt en het water dat terug in de cv-ketel komt. Ook stroomt dan precies de juiste hoeveelheid water door de radiatoren. Samen zorgt dit ervoor dat alle kamers in huis optimaal verwarmd worden en de CV-ketel optimaal functioneert. Als je geen bijzonder of groot huis hebt, is het in een uurtje of twee gebeurd. Helaas is het een truc die veel cv-monteurs niet beheersen en is het nodig om via via een goede specialist waterzijdig inregelen te vinden. Sommige installatiebedrijven hebben zo´n specialist. Handige mensen kunnen het ook zelf. Op deze pagina van Hier.nu vind je de instructies! Sowieso leerzaam om door te nemen zodat je weet hoe je verwarmingssysteem in elkaar zit. Als je vrijwel altijd alleen verwarming aan hebt in woonkamer en keuken, dan voegt waterzijdig inregelen niet zoveel toe.

Ventilatoren aan de radiator

Door de luchtstroom langs de radiator en convector te versnellen wordt sneller warmte afgegeven aan de omgeving. Een radiator krijgt daardoor een hogere capaciteit. Er bestaan meerdere systemen, die je kunt vastmaken aan hoog-temperatuur radiatoren. Bij convectoren kunnen ze eronder op erop geplaatst worden. De goedkopere versies, zoals het bekende SpeedComfort, werken minder dan sommige duurdere. Ook qua geluid is er verschil. Lees hier meer. Noot: bij het plaatsen van ventilatoren is in de directe omgeving ook een stroomaansluiting nodig.

Meer informatie

Natuurlijk MilieuCentraal.