Ventilatie

Het belang van ventileren

Een mens heeft 20 kubieke meter (m³) schone lucht per uur nodig om zich gezond te voelen en goed te functioneren. Stel je voor dat de ruimte waarin je nu zit niet goed wordt geventileerd. Dan adem je steeds de lucht in die je gezinsleden ook in- en uitademen en weer hergebruiken. Kortom, zonder ventilatie verontreinigt de lucht die je nodig hebt steeds verder. Een extra reden om goed te ventileren is dat daarmee vochtproblemen voorkomen worden. Ieder mens produceert vocht (waterdamp) door te ademen e.d. Uiteraard wordt door koken en douchen waterdamp in de lucht gebracht. Een gezonde relatieve luchtvochtigheid in huis is tussen de 40 en 60% (afhankelijk van de temperatuur).

Als een huis goed geïsoleerd wordt, dan verdwijnen de meeste kieren en wordt het huis luchtdicht. Daarom moet tegelijk met de verbetering van de isolatie ook de ventilatie aangepakt worden.

Met ventileren bedoelen we dat vervuilde lucht de woning verlaat en er schone verse lucht binnenkomt. Ventileren wordt nogal eens verward met luchten. Het is toch echt wat anders. Bij luchten zet je ramen en deuren tegen elkaar open waardoor de vervuilde lucht naar buiten waait en er frisse lucht weer naar binnen komt. Als je de ramen en deuren sluit, ververst de lucht in huis niet meer tot je ze weer open doet. Bij ventileren zorgt een ventilatiesysteem constant voor de aan- en afvoer van schone lucht in huis zonder dat je daar ramen of deuren voor open hoeft te zetten.  Lees hier meer over het belang van ventilatie en hoe je zorgt voor energiebesparing.

De verschillende ventilatiesystemen

Er zijn verschillende systemen: van de oude natuurlijke vorm via kieren en ramen (A) tot en met de geheel gestuurde vorm met af- en aanvoer van lucht via een gescheiden buizen netwerk (D). Lees hier meer over op de site van het Regionaal Energiecentrum/Grijs naar Groen. Of bezoek hun showroom in Zeist om de systemen naast elkaar te zien. Het is belangrijk een keuze te maken in het gewenste systeem voordat je besluiten neemt over het vervangen van glas (en eventueel kozijnen). Want in bijvoorbeeld het C-systeem zijn in de ramen speciale roosters nodig.

Ook een combinatie van systemen is mogelijk. Dat is dan bijvoorbeeld een centrale ventilatiebox op de vliering en gestuurde raamroosters in elke slaapkamer en de badkamer (systeem C) terwijl er in de meest verwarmde vertrekken (woonkamer, keuken) een decentrale ventilatiebox van het D-systeem aangebracht wordt. In deze laatste box wordt de warmte uit de afgevoerde lucht direct overgedragen aan de binnenkomende verse lucht. Dit wordt warmteterugwinning genoemd. Omdat veel keukens een open verbinding hebben met de woonkamer kan dan volstaan worden met 1 buis naar buiten. Hieronder enkele foto’s van zo’n decentrale ventilatiebox met warmteterugwinning.

Benutten afgevoerde warmte

In de via de ventilatiebox afgevoerde lucht zit veel (kostbare) warmte, die verloren gaat als het buiten het huis komt. Deze warmte is opgewekt met gas of elektriciteit. Er zijn 2 mogelijkheden ontwikkeld om die warmte te benutten:

1. Warmteterugwinning (wtw). In een apparaat wordt de warmte uit die afgevoerde lucht gehaald en overgedragen aan de binnenkomende verse lucht, zie het D-systeem dat hierboven genoemd is. Deze overdracht is behoorlijk efficiënt zodat er niet veel warmte verloren gaat. Een andere vorm is een wtw-unit op een kanaalafzuiging uit bijvoorbeeld de keuken of badkamer.
2. Ventilatiewarmtepomp. Ook hierbij wordt de warmte uit de afgevoerde lucht gehaald en vervolgens door een warmtepomp geleid. Dit betekent dat met het gebruik van extra elektriciteit – zo mogelijk van eigen zonnepanelen – veel meer warmte geproduceerd wordt. Bij bepaalde typen kan ook warm water opgeslagen worden in een boiler, waardoor het soms mogelijk is met dit systeem helemaal van het gas af te gaan.

Buizen door betonnen vloeren

Veel huizen zijn vanaf de 70-er jaren gebouwd met betonnen vloeren. Voor ventilatiesystemen zijn flinke buizen (diameter ca. 10 cm) nodig die vanuit de ruimte naar de ventilatiebox leiden. Het voor zo’n diameter gaten te boren is een flinke klus voor gespecialiseerde bedrijven. Daarom is het de kunst om zoveel mogelijk bestaande openingen in deze vloeren te benutten. Uiteraard de gaten van een eventueel nog aanwezige mechanische afzuiging. Maar denk ook aan schoorstenen, afvoerpijpen uit de keuken, het trappenhuis e.d. De plastic buizen kunnen door een timmerman met een houten omkasting ook uit het zicht gehaald worden. Waarschuwing. In huizen uit de 70-er jaren is soms asbest verwerkt in de buizen en in de gebruikte kit. Let dus op bij boren of zagen!

Meer weten?

Kijk verder op deze pagina van MilieuCentraal en JouwHuisSlimmer