Interview: Jaap de Pater uit Bunnik

Mei 2024 – We spreken Jaap de Pater, duurzaam vrijwilliger op vele fronten, zo ook bij de Energie Coöperatie Bunnik. Waarschuwing vooraf, zijn enthousiasme kan aanstekelijk werken.

Allereerst zijn we natuurlijk benieuwd hoe en wanneer hij met de ECB in contact kwam. Jaap: “Toen mijn vrouw Fieke en ik in 1997 in Bunnik kwamen wonen hebben we gelijk in ons huis uit 1967 de zolder aan de binnenzijde geïsoleerd.” In 2003 hebben zij maatregelen uitgevoerd zoals muurisolatie, vier zonnepanelen en een zonneboiler op basis van een EPA-advies, enkele jaren later gevolgd door een sedumdakbedekking op de uitbouw. “In 2017 hebben we Kees Stap van het Energiepaleis ingeschakeld om ons te adviseren over een grote slag richting aardgasvrij.” vertelt Jaap. “Kees leerde ik kennen op een Energiemarkt in het gemeentehuis, die de ECB georganiseerd had.”

Steeds meer gaan verdiepen

“We hebben op advies van Kees o.a. verdere na-isolatie laten uitvoeren, ventilatiesystemen aan laten leggen en alle ramen vervangen door HR++. Al met al zijn we dus al jaren bezig met het thema verduurzaming, maar nog niet klaar. De leuke gesprekken met Kees Stap maakten dat ik meer kennis wilde krijgen en op zeker moment kwam ik een oproep tegen van de Energiecoöperatie”, vertelt Jaap. Daar is het dus begonnen. “Omdat ik in die periode met pensioen ging, ben ik via de aangeboden trainingen me steeds meer gaan verdiepen in het hoe en wat van het verduurzamen van huizen. Gisteravond nog een training over biobased isoleren in Utrecht, ontzettend interessant!”

Mensen helpen met energie besparen

Bij de ECB richt Jaap zich op verschillende activiteiten: “Al langer ben ik actief als energie-ambassadeur, nu vaak energie-coach genoemd. In die rol help ik mensen aan een antwoord op hun vragen, die ze stellen op het wekelijkse spreekuur over energiebesparing in hun huis. Ik doe dat op dinsdagavond in het gemeentehuis in Odijk (als zich iemand heeft aangemeld). Ook heb ik een aantal keren bij mensen thuis de mogelijkheden voor energiebesparing op een rij gezet. Eerst deden we dat met behulp van een eigen formulier, inmiddels gebruiken we het handige HOOM-dossier. Ik heb ook de training voor het warmtescannen gedaan, maar ik ben dat uiteindelijk niet zelfstandig gaan doen.”

Isolatie aanpakken in de wijk

Naast het coachen helpt Jaap ook bij het beheren van de website, met name het overzichtelijker maken van de pagina’s zoals de nieuwe pagina “Hulp door de ECB” over adviezen, warmtescans, enz. Is daarmee de batterij leeg? Integendeel, Jaap’s inzet is in de laatste maanden zelfs flink groter geworden: “Ik ben Dieko Boekel van de gemeente gaan ondersteunen in de wijk-isolatieaanpak. We zijn begonnen in de Kromme Rijnwijk in Bunnik. We proberen daar groepjes te vormen van bewoners met eenzelfde type woningen, die samen uit gaan zoeken wat ze in hun huizen kunnen doen.”

Die wijkaanpak, kan hij daar iets meer over vertellen? Jaap: “Heel leuk is dat er veel eigen ervaringen van die bewoners gebruikt kunnen worden bij de aanpak in hun straat bij andere bewoners. Samen met hen zoeken we antwoorden op specifieke vragen die opkomen zoals rond de dakisolatie, rond asbest maar bijvoorbeeld ook de isolatie van een halfsteensmuur naar het schuurtje. We hopen daarbij op vlekwerking zodat ook anderen aansluiten om de kennis te verspreiden. En uiteraard hopen we ze over de drempel te helpen zodat ze zelf aan de slag gaan.”

Wat is zijn rol precies in de wijkaanpak? Jaap: “Mijn specifieke rol is momenteel het maken van webpagina’s per ‘buurt’ met alle informatie die beschikbaar komt uit de groepjes. Een buurt is in onze ogen een groep huizen van een gelijk type met een omvang van 40 tot 100 woningen. Het idee is dit uit te rollen naar andere wijken in de gemeente, waarbij het natuurlijk een uitdaging is om in de wijken met heel verschillende woningen ook een beweging in gang te zetten. Overigens is het in Bunnik met vooral huizen uit de 60- en 70-er jaren opvallend hoe verschillend vanuit een oogpunt van isolatie de huizen inmiddels geworden zijn. Elk huis vraagt inmiddels een eigen aanpak.”

Werken in de natuur

Dat Jaap actief is voor de ECB, blijkt vanzelfsprekend uit zijn woorden. Is hij, buiten zijn werk voor de ECB, ook verder actief met duurzaamheid in Bunnik? Jaap: “Ja, dat ben ik want twee zaterdagen in de maand werk ik als vrijwilliger van het Utrechts Landschap op landgoed de Niënhof. Dan zagen we knotwilgen en struiken, maaien we met de zeis ter verbetering van de groeiplaatsen van paddenstoelen, steken we grote berenklauwen en duizendknopen uit en maken we broedhopen voor de ringslang. Heerlijk werk, zeker voor mij als boerenzoon en na mij 40 jaar werken in het natuurbehoud!”

Daarmee eindigt het werk in het groen niet: “Tot slot, in de zomermaanden ga ik dagen met een tablet vanaf de openbare weg alle bomen, struiken, rietzomen, poelen en zo intekenen als vrijwilliger bij Landschap- en Erfgoed Utrecht. Door dat elke 5 jaar te herhalen krijgen we zicht op de veranderingen in het landschap. Het leuke is dat ik mijn kennis van soorten – ik ben opgeleid als bosbouwer – zo kan inzetten en ondertussen heel gedetailleerd kan zien hoe het landschap rond Bunnik er precies uitziet. Helaas soms ook dat een fraaie landschap compleet verdwenen is zoals door de nieuwe woonwijk van het Burgje in Odijk. Net nog weer een activiteit gedaan bij het Utrechts Landschap: gekeken of we ijsvogels zagen bij onze twee ijsvogel(broed)wanden. Helaas niet, maar wel sporen die kunnen wijzen op een al uitgevlogen nest.”

Even terug naar zijn vrijwilligerswerk voor de ECB. Haalt hij daar echt voldoening uit? Jaap: “Ja, ik haal zeker voldoening uit mijn werk voor de ECB omdat het voor mij kansen biedt om mensen op de – mijns inziens – goede weg te helpen, namelijk naar een huis dat weinig energie gebruikt en comfortabel is. En een huis dat zo min mogelijk invloed heeft op de temperatuurverhoging van de aarde. Ik vind het leuk om met gelijk gestemde mensen aan de slag te zijn, waarbij ik ook meer mensen leer kennen in onze gemeente. Het is voor mij als gepensioneerde daarbij leuk om de kennis en ervaring uit mijn eerdere werk aan te spreken en in te zetten voor de gemeenschap. Ik leer nu verder van alles over iets waar ik eerst niet zoveel van wist. Kortom veel redenen voor anderen om ook actief te worden bij de ECB!”

Dat horen we natuurlijk graag. Ziet Jaap eigenlijk direct resultaat van zijn activiteiten? Jaap: “Direct resultaat van mijn activiteiten zie ik niet altijd, maar het is fijn om te merken dat het mensen helpt om hun plan te trekken. Zodat zij op hun eigen tijd en met hun eigen aanpak de stappen gaan zetten die nodig zijn voor een meer duurzame wereld.”

Tip: vond je dit een lezenswaardig interview? Hier vind je al onze interviews.